Z jednej strony większość osób przekonanych jest, że w siatkówce na przestrzeni kilku lat nic się nie zmieniło, ale z drugiej strony, prawie każdy twierdzi, że poziom na IO 2012 w Londynie był najsłabszy jaki widzieli, czyli idealna sytuacja na sięgnięcie po pióro. W przypadku siatkówki żeńskiej, tak w 80% zostałem przekonany, że jednak nic się nie zmieniło i pisząc o słabszych zespołach żeńskich byłem raczej w błędzie, więc postanowiłem zaryzykować i dotknąć materii męskiej, będąc najprawdopodobniej kolejny raz w błędnym przekonaniu, że może w reprezentacjach męskich jakieś procesy zaszły, na które niewiele osób zwróciło uwagę. A po siedmiu latach tłustych, nastało siedem lat chudych ..;.

Pisząc wpadałem kilka razy na www.fivb.org

Historycy siatkarscy w większości są zgodni, że siatkówka XXI wieku rozpoczęła się w 2002 roku od pierwszych historycznych złotych medali mistrzostw świata Włoszek i Brazylijczyków. Okres 2002-2008 w siatkówce nazywany jest tzw. okresem złotym. Skąd ta nazwa? Prawdopodobnie chodzi o kolor strojów zespołu męskiego, który najwięcej zdobył złotych medali w tym czasie. Czym charakteryzował się ten okres? W siatkówce męskiej dominacją Brazylijczyków oraz próbą nawiązania rywalizacji z nimi przez pozostałe czołowe zespoły świata z różnym skutkiem, najczęściej żadnym. A siatkówce żeńskiej, sześcioma zespołami o podobnym poziomie: Brazylią, Rosją, Chinami, Kubą, USA i Włochami, gdzie było trudno wskazać jednego bardziej dominującego. MŚ 2002 wygrywały Włoszki, IO 2004 Chinki, MŚ 2006 Rosjanki, a IO 2008 Brazylijki.

Czym jeszcze ? Rywalizacją siatkarzy, których można uznać nie tylko za najlepszych zawodników dekady, ale też w historii siatkówki. W siatkówce męskiej o miano najlepszego rozgrywającego rywalizował Ball, Ricardo czy Zagumny, w żeńskiej Fofao, Takeshita, Feng czy Lo Bianco, na ataku w ringu stawali Fei, Miljkovic, Wlazły, Andre czy Stanley, u pań Sheila, Togut, Gamova, Calderon czy w okresie późniejszym Skowrońska. I tak na każdej pozycji można tą listę wydłużać dodając kolejnych zawodników. Gdzie kibic nie spojrzał tam widział potencjalnego kandydata do Halle of Fame. Giba, Dante, Tietukhin, Gribic czy Estes, Sokolova Ruiz czy Glinka itd. W takich klimatach siatkarskich kibice obracali się oglądając kolejne turnieje. Powiem trochę złośliwie, rezerwowi z tamtych drużyn byliby dzisiaj w wielu drużynach pierwszoplanowymi postaciami Zanim przejdę wyłącznie do męskiej siatkówki coś napiszę wspominkowego z żeńskiej. W trakcie IO w Pekinie pewien z ekspertów, na jednym z portali, napisał odnośnie polskie żeńskiej kadry, że poziom w Pekinie był tak słaby, że każdy trener z Polski byłby w czwórce prowadząc naszą kadrę. Włoszki słabe, Chinki słabe, Kubanki słabe, Amerykanki, Rosjanki i Serbki również. Trudno mi powiedzieć, co by napisał dzisiaj o IO w Londynie, ale zobaczyć w obecnych czasach te słabe zespoły byłoby czymś bezcennym.
O siatkówce w wykonaniu pań miałem okazję obszerniej wspomnieć kilka dni temu, więc pomyślałem, czemu nie napisać o siatkówce męskiej. Trochę tych meczów widziałem, kilka nazwisk znam, ale przyznać muszę, że istnieje pewien znak zapytania, gdyż przy ciągłym progresie, optymistycznej atmosferze, snach o potędze czy propagandowych lekcjach, pisać coś, co może zostać uznane za płynięcie pod prąd? Zacznę delikatnie, a nas zostawię na koniec.

Z historią jest tak, że najczęściej data się zgadza, ale na temat danego wydarzenia opinii potrafi być wiele. W przypadku Brazylii rok zaistnienia na świecie też się nie zgadza, ponieważ Brazylijczycy dużo wcześniej zdobywali medale IO I MŚ, ale większość siatkarskich znawców, kibiców i dziennikarzy przyjmuje rok 2002 za początek dominacji, który rozpoczął się od złota MŚ 2002. Ta dominacja trwałaby pewnie dalej gdzieś do 2010 ,ale w 2008 roku została przerwana, a zaważyły o tym dwa wydarzenia. Pierwszym było odsunięcie Ricardo z drużyny po MŚ z powodu konfliktu z trenerem, w którym to konflikcie, przejawiał się wątek pieniężnej nagrody, ale nie chcąc drążyć tego tematu, Ricardo został odsunięty z drużyny. Drugim ważnym wydarzeniem był mecz w LŚ 2008 Polski z USA, gdzie Amerykanie, po zwycięstwie w dramatycznych okolicznościach z nami, dostali takiego powera, że zaczęli od złota w LŚ, a skończyli na złocie IO w Pekinie. Tie-breaki w 2008 jakoś nam nie służyły. Był to ogromny cios dla Brazylii: bez medalu LŚ, bez złota IO i bez genialnego rozgrywającego. Brazylia po IO w Pekinie wygrywała Ligę Światową 2009 i 2010 i słynne MŚ 2010. W 2011 już nie wygrała LŚ, nie wygrała PŚ, w 2012, podobnie jak w 2008, nie zdobyła medalu LŚ i nie została mistrzem olimpijskim. Próbowała jeszcze ratować się powrotem Ricardo, ale on jak i cała Brazylia w niczym nie przypominały dawnego dominatora siatkarskiego. Problemy zdrowotne i upływ czasu dały o sobie mocno znać . Czy będą następcy? W Brazylii zawsze będą następcy czy to w piłce nożnej czy siatkówce, a czy kiedyś ta drużyna zdominuje ponownie rozgrywki jak w przeszłości? W latach największej świetności Brazylii był taki żart: Co przeciwnicy mieli do powiedzenia w rywalizacji z Brazylią? Dziękuje i gratuluję zwycięstwa. Brazylia bez Sergio, Ricardo, Giby, Rodrigao czy Dante. Trzeba mieć sporą wyobraźnie, aby to sobie wyobrazić.

Jak narodziła się potęga serbska? Legenda głosi, że dawno, dawno temu w latach dziewiędziesiątych zespól Serbii, wtedy funkcjonujący pod nazwą Jugosławii, został wycofany z rozgrywek na 3 lata. Co się z nim działo przez kilka lat, nikt do końca nie wie, aż w 1995 pojawił się jeden z najlepszych zespołów świata przełomu wieków prowadzony przez Zorana Gajica. Rozpoczął od brązowych medali ME 1995 i IO 1996, potem było coraz lepiej: srebro MŚ 1998 i największy sukces w historii, złoto IO 2000, po genialnym finale z Rosją i fantastycznej akcji Vlado Grbica. Z sukcesami w ostatniej dekadzie bywało różnie, były medale ME, LŚ, a nawet medal na wyjątkowych, ze względu na regulamin i postawę zespołów, MŚ 2010, ale już nigdy Serbowie nie powrócili do tego co prezentowali kiedyś. Powód był oczywisty: kolejni wielcy odchodzili z kadry zaczynając od Vujevica, przez braci Grbiców, Gerica, a kończąc na Miljkoviciu. Ostatnie dwa sezony, to gdyby nie zamydlający ogólny obraz złoty medal ME 2011, to sukcesy wyglądałyby średnio, czy wręcz słabo: 9 miejsce LŚ 2011, 8 miejsce PŚ 2011, 9 miejsce LŚ 2012 i 9 miejsce IO 2012. Zespól serbski w niczym nie przypomina mistrzów olimpijskich z Sydney, a obecni młodzi siatkarze nie nawiązali, i raczej nie nawiążą, do legendarnych serbskich wojowników z Vlado, Ivanem czy Nikolą na czele.

O zespole kubańskim ciężko jest pisać ze względu na inność tego zespołu. Gdyby Kuba występowała w swoim optymalnych składzie, jestem przekonany, że w prawie wszystkich finałach światowycch turniejów w XXI wieku grałaby w finale. Tak ogromnego potencjału nie ma chyba nikt na świecie. Zespól Kuby od wielu lat jest ciągle personalnie osłabiany sprawami mającymi charakter pozasportowy,a przejawia się to opuszczaniem zespołu przez siatkarzy w przeróżnych okolicznościach Od Marshalla, Dennisa, Hernandezów przez Juantorene czy ostatnio Leala i Simona. W tym zespole trudno mówić o jakimś zgraniu, stabilizacji, spokoju, dobrej atmosferze czy planach na przyszłość. Ten team jest jak pudełko czekoladek, nigdy nie wiadomo co się trafi w kolejnym sezonie i kogo zabraknie w reprezentacji. Gdy dwa lata temu wydawało, że przyszłość będzie należeć do Kubańczyków, to kolejne afery wstrząsnęły nimi, tym razem z Lealem, Hierrezuelo czy Simonem. Temu zespołowi należy się szczególny szacunek, że pomimo tylu różnorakich trudności, potrafi grać na tak wysokim poziomie i odnosić sukcesy, choć należy dodać, że przychodzi im to coraz trudniej, co jest zrozumiałe w ich sytuacji.

Gdy gra zespół Argentyny, to muszą koniecznie w wypowiedziach polskich komentatorów pojawić się cztery informacje: pochwała dla trenera Webera za dobra pracę trenerską , powiązania rodzinne obecnego składu ze składem z lat 80/90, występ De Cecco w wieku 18 lat na MŚ 2006 oraz bardzo młody wiek całego zespołu. Z drugą i trzecią informacją trudno polemizować, ale już z pierwszą i czwartą, jak najbardziej. Parę lat temu o zespole tym mówiono, jako o najbardziej perspektywicznym i mogącym namieszać w przyszłości w siatkarskim świecie. Młody wiekiem, obdarzony talentem , pełen fantazji , gdzieś ktoś okrzyknął ich drugą Brazylią. Nie potrafię wymienić jakiegoś spektakularnego sukcesu Argentyńczyków. Pamiętam ich z FLŚ 2011 i kilku bardzo dobrych meczów, ale po pojedynku z nami przegranym 2-3, coś w nich pękło, przegrali dwa kolejne mecze po 0-3 z Brazylią i kolejny raz z nami. I tak już podobnie zostało: na PŚ 2011 7 miejsce, w LŚ 2012 10 miejsce, na IO w Londynie 5 miejsce. Czy trener nie do końca się sprawdził czy zawodników za szybko ogłoszono kandydatami na gwiazdy światowego formatu, nie potrafię powiedzieć.

Nie jest tajemnicą, że dla Amerykanów liczą się tylko Igrzyska. Szykują formę raz na cztery lata, a jak się coś po drodze przytrafi, to super. W 2008 byli rewelacją zdobywając dwa złota LŚ i IO, a na IO 2012 jechali z nadzieją powtórzenia sukcesu olimpijskiego, ale nie udało się i przygodę londyńską zakończyli 0-3 w ćwierćfinale z drużyną prowadzoną przez Mauro Berutto, z resztą wszystkie mecze w tej fazie rozgrywek kończyły się w trzech setach, takie były emocje na IO 2012. Co zawiniło? Jedni mówili, że przez brak Balla zespół stracił 1/3 wartości, drudzy, że Knipe to nie McCutcheon, a jeszcze inni, że nie udało się oszukać metryki takich siatkarzy jak Stanley czy Priddy. Myślę, że wszystkie te powodu po części zadecydowały, o tym, że Amerykanie nie byli tymi sprzed czterech lat, w których był ogień. Czy ci potencjalni następcy mistrzów godnie ich zastąpią? Przechodzę do następnego teamu.

Zatrzymam się chwilkę przy Niemcach, a głównie ze względu na osobę trenera Raula Lozano i na pewne podobieństwo do kadry siatkarek niemieckich. Można wyodrębnić dwie główne opinie na temat kadry Niemiec, a czynnikiem decydującym jest tu stosunek do osoby Raula. Przeciwnicy Raula powiedzą, że Stelien Moculescu przez wiele lat prowadzenia kadry stworzył silną i robiącą ciągły progres reprezentację, która awansował pierwszy raz w historii na Igrzyska, a Raul tylko przejął silny zespół zbudowany przez kogoś innego. Zwolennicy Lozano natomiast powiedzą, że to Raula wykonał kawał dobrej roboty, podnosząc poziom zespołu i wygrywając pierwszy raz w historii Ligę Europejską. Będąc, zapewne w mniejszościowej grupie, powiem, że, podobnie jak przypadku niemieckich siatkarek, żadnych większych różnić nie dostrzegam, na przestrzeni czasu, uważam, że grają podobnie i zmiany trenerów nie mają większego wpływu. Zapewne eksperci dostrzegą jakieś niuanse w zespołach prowadzonych przez kolejnych trenerów, ale ja związku miedzy kolejnymi trenerami, a znaczącą poprawą grą zespołu niemieckiego nie mogę zobaczyć. A jak już jestem przy tym zespole, zapytam, gdzie jest Robert Kromm, bo chyba za słaby na kadrę nie jest.

Zanim przejdę do Rosjan, dwa zdania o Bułgarach, czyli o zespole, który jest ewenementem w świecie siatkówki. Zespół, który według wszelkich prawideł, nie miał prawa wygrywać meczów, a znalazł się w strefie medalowej IO. Zespół pozbawiony połowy podstawowego składu, skłócony między sobą, z federacją, bez atmosfery, z ciągłymi zmianami trenerów, gdzie jedni chcą tego trenera, drudzy innego, gdzie właściwie nie było do końca wiadomo, kto jest pierwszy trenerem, kto drugim, kto prowadzi zespół, kto doradza itd. Normalnie taki zespół miałby ogromne problemy z awansem na Igrzyskach do ósemki, ale nie tylko, ze Bułgaria awansowała do tej ósemki, to awansowała z pierwszego miejsca i dotarła do półfinałów. Bratoev został najlepszym rozgrywającym Igrzyska, wcześniej w LŚ również dostępując tego zaszczytu, Salparov najlepszym broniącym. W tym miejscu nie zostaje nic innego jak postawić pytanie: co musiały prezentować siatkarsko pozostałe zespoły? Jakby nie patrzeć, Bułgaria to rewelacja sezonu 2012, a wszystko wskazywało, że będzie to kompromitacja.

Zanim przejdę do reprezentacji Polski, muszę napisać o zespole Rosji. Sborna w ostatniej dekadzie miała dwa różniące się między sobą okresy: do roku 2010 oraz 2011/12. W pierwszym okresie prawie zawsze im nie wychodziło, Rosjanie bardzo chcieli, ale im nie szło, zawsze czegoś brakowało, zawsze ktoś stawał na drodze do pełni szczęścia. Szukali przyczyn, zmieniali trenerów, ale w powszechnym odczuciu, zawsze pozostawał niedosyt i krytyka. A to przegrywali z Brazylią, a to z Serbią, a to ich Polska ograła, a to Hiszpanie odebrali im coś co w myślach posiadali. Oczywiście, nie był to okres, gdzie nie zdobywali medali, bo zdobywali, i to niejeden, ale tytułów mistrzowskich za wiele nie nagromadzili. W 2011 nastąpiła zmiana, i to nie tylko w kolorze medali, a też inna równie dla nich ważna, przejęli rolę hegemona po Brazylii w siatkówce męskiej. Zaczęli od złota LŚ 2011, dołożyli złoto PŚ 2011, potem odpuścili LŚ 2012, aby inni mogli cieszyć się z sukcesów, a następnie dołożyli do kompletu złoto olimpijskie. Jakiś czas temu było jeszcze głośno o pozasportowych sprawach, powiedzmy tych radośniejszych, o słabej psychice, niedostatkach w obronie itd. , a dziś mówi się głównie o wspaniałym zespole i doskonałej robocie Alekny. W dość krótkim czasie nastąpiła duża przemiana, od wiecznie niespełnionego zespołu, do najlepszego zespołu na świecie.

I teraz zaczynają się schody, ponieważ przechodzę do reprezentacji Polski. Mógłbym jeszcze wcześniej wspomnieć o kadrze Iranu, która zrobiła bardzo duże postępy pod okiem trenera Velasco, ale przyznaję, nie pamiętam wyniku naszej konfrontacji z tymże zespołem na PŚ 2011, a nie będę strzelał. Mógłbym też napomknąć o reprezentacji Włoch, ale musiałbym zarysować drobny rys historyczny przed trenerem Berutto, a to mi tez tak nie utkwiło w pamięci, a szukać gdzieś tam w internecie, to trochę wstydliwa sprawa. O kadrze Polski napisano i powiedziano przez dwa sezony chyba wszystko, więc trudno coś dodać, coś nowego wymyśleć. Nie napiszę przecież, że zdobyliśmy złoto LŚ , bo pozostali odpuścili, bo byłoby to złośliwe. Nie napiszę o występie na Igrzyskach w Londynie, co miałbym skrobnąć, medal czekał, a czekający medal był dla nas nieosiągalny? Nie będę pisać o tym jak trener Anastasi dawał show w meczu towarzyskim z Niemcami, a na IO był jakby ogarnięty żałobą. Takiemu czemuś nikt nie da wiary. Napiszę o dwóch, a jak starczy czasu, może o trzech kwestiach.

Nasze przyjęcie w kadrze, to jeden przyjmujący, którego trzeba czasami ukrywać w przyjęciu, drugi, który pod koniec tak był eksploatowany, ze na IO nie wytrzymał, jak większość, trzeci, który niewiele dostaje szansy na grę i czwarty, którego rola została ograniczona do serwowania. I to jest koniec, piątego nie ma. Gdyby założyć pesymistyczną wersję, że Michał Winiarski musi odpocząć od kadry, a Bartosz Kurek leczy kontuzje, to właściwie mamy jednego co grał sporadycznie i jeden co wchodzi na serwis, wtedy możliwa jest wersja znana z siatkówki żeńskiej, dwóch atakujących na przyjęciu, ale piłki zamiast do rozgrywającego wędrują do kibiców na rozegranie. Jest to ostateczność. Dlaczego tak jest z tymi przyjmującymi? Weźmy cztery zespoły najlepsze (teoretycznie) w Plus Lidze i kto tam gra na przyjęciu? Winiarski, Wlazły, Cala, Fonteles , Ruciak, Kapelus, Akhrem, Lotman, Kovacevic, Kubiak, Martino, więc z jakich zawodników będziemy wybierać przyjmujących do kadry? Czuję, żew przyszłości nasze dwie kadry słynąć będą z przyjmujących. Druga sprawa to środkowi. Pewnie to co napiszę nie jest powszechnie obowiązującym poglądem, ale dwóch najlepszych środkowych ostatnich lat, najbardziej kompletnych i technicznych, to Kadziewicz i Pliński, tylko tych dwóch jest poza kadrą. Nowakowski kiedy jest w pełni formy i zdrowia jest rewelacyjny, ale dalej? Kilka lat temu pisano jaki jest urodzaj jest w kadrze i wymieniano kolejno Buszek, Mika, Kłos, Wiśniewski, Drzyzga, Konarski, Żaliński, Zatorski itd. Kto z nich grał? Miałem jeszcze dwa zdania o Pawle Zagumnym, ale to może innym razem.

Jeżeli prawdą jest, że po okresie tłuściejszym w siatkówce nastąpił okres trochę chudszy, to powinien on trwać jeszcze kilka lat, aż ci następcy największych gwiazd osiągną poziom gry swych poprzedników. A jeżeli nie nastąpił słabszy okres i gra wyglądała jak jeszcze kilka lat temu, to nie ma się co zamartwiać i o czym pisać. Ale czy np. tegoroczna LŚ i finał wyglądał jak LŚ i finał sprzed kilka lat? Czy IO 2012 miały podobny poziom jak IO 2008? Czy klasa siatkarzy (generalnie) IO 2008 była zbliżona do klasy siatkarzy 2012? Przyjmijmy, że była, a jeżeli była, to okresu złotego w siatkówce nie było i nie trzeba szukać nazwy dla okresu od 2009 roku, a już były sugestie o jakimś okresie schyłkowo-przejściowym, który trwać miał do 2014/2015. Ale z drugiej strony, o poziomie gry zespołów decydują grający w nim zawodnicy, ale czy są następcy na rozegraniu Ricardo, Zagumnego czy Balla? Czy są przyjmujący tej klasy co Tietiukhin, Dante czy Giba? Środkowi jak Mastrangelo, Geric czy Pliński? Jeżeli są, to fajnie, że są, w takim wypadku to opracowanie, jak i poprzednie o zespołach żeńskich, są nieaktualne. Dziękuję.